شیرآلات چدنی

شیرآلات چدنی در صنعت لوله کشی بهترین نوع شیرآلات هستند و به خاطره جنس استفاده شده در این نوع شیرآلات هم کیفیت بالایی دارند و هم دارای قیمت نسبتا مناسب تری نسبت به دیگر شیرآلات می باشد.این نوع شیرآلات یکی از مورد استفاده ترین نوع شیرآلات در حال حاضر در جهان می باشد.شیرآلات چدنی در حال حاضر بیشترین استفاده را در صنعت لوله کشی دارد.شیرآلات چدنی در موارد متفاوتی کاربرد های فراوانی دارند از جمله ساختمان ها،انتقال آب ،پتروشیمی و … می باشد.

شیرآلات چدنی فلنجدار با فشار کاری PN10، PN16، PN25 و PN40

شیرآلات چدنی فلنجدار یکی از رایج‌ترین انواع شیرآلات مورد استفاده در سیستم‌های لوله‌کشی صنعتی و تأسیساتی هستند. این شیرآلات به دلیل اتصال فلنجی، استحکام بالا، نصب آسان و قابلیت آب‌بندی بهتر، در سیستم‌های با فشارهای مختلف از PN10 تا PN40 مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در این مقاله، به بررسی انواع شیرآلات چدنی فلنجدار بر اساس فشار کاری (PN10، PN16، PN25، PN40)، ویژگی‌ها، مزایا، کاربردها و نکات مهم در انتخاب آن‌ها پرداخته خواهد شد.

۱. شیرآلات چدنی فلنجدار و استاندارد PN

۱.۱. استاندارد PN در شیرآلات فلنجدار

استاندارد PN (Pressure Nominal) نشان‌دهنده میزان فشار کاری مجاز یک شیرآلات در دمای ۲۰ درجه سانتی‌گراد است. در شیرآلات چدنی فلنجدار، چهار کلاس فشار رایج شامل PN10، PN16، PN25 و PN40 وجود دارد که هرکدام برای کاربردهای مشخصی طراحی شده‌اند:

• PN10: مناسب برای سیستم‌های کم‌فشار مانند آب و فاضلاب شهری.
• PN16: پرکاربردترین نوع برای تأسیسات و خطوط انتقال آب.
• PN25: برای سیستم‌های با فشار متوسط مانند برخی خطوط بخار و گاز.
• PN40: مخصوص صنایع فشار بالا مانند پتروشیمی و نیروگاه‌ها.

۱.۲. ویژگی‌های اتصال فلنجی در شیرآلات چدنی

✅ استحکام و پایداری بالا در برابر ضربه و تغییرات فشار
✅ سهولت در نصب و جداسازی برای تعمیر و نگهداری
✅ آب‌بندی بهتر با استفاده از واشر و پیچ و مهره
✅ امکان استفاده در فشارهای بالا (برخلاف اتصالات رزوه‌ای)

۲. انواع شیرآلات چدنی فلنجدار بر اساس نوع عملکرد

۲.۱. شیر فلکه‌ای فلنجدار چدنی (Gate Valve)

این نوع شیر برای قطع و وصل کامل جریان سیال استفاده می‌شود و معمولاً در خطوط لوله آب و فاضلاب کاربرد دارد.

🔹 کلاس‌های فشار: PN10، PN16، PN25، PN40
🔹 ویژگی‌ها:
✔ حداقل افت فشار
✔ عملکرد قابل‌اعتماد در قطع و وصل سیال
✔ قابل‌استفاده در خطوط عمودی و افقی

۲.۲. شیر پروانه‌ای فلنجدار چدنی (Butterfly Valve)

این شیرها برای کنترل جریان در سیستم‌های مختلف به‌کار می‌روند و دارای یک دیسک چرخان در مرکز هستند.

🔹 کلاس‌های فشار: PN10، PN16، PN25
🔹 ویژگی‌ها:
✔ طراحی فشرده و وزن کمتر نسبت به شیر فلکه‌ای
✔ امکان تنظیم میزان جریان
✔ مناسب برای آب، هوا و گاز

۲.۳. شیر یک‌طرفه فلنجدار چدنی (Check Valve)

این نوع شیر از برگشت جریان سیال جلوگیری می‌کند و در مدل‌های وزنه‌ای، لولایی و فنری تولید می‌شود.

🔹 کلاس‌های فشار: PN10، PN16، PN25
🔹 ویژگی‌ها:
✔ عملکرد خودکار بدون نیاز به اپراتور
✔ مناسب برای سیستم‌های پمپاژ
✔ کاهش خطرات ناشی از برگشت سیال

۲.۴. شیر توپی فلنجدار چدنی (Ball Valve)

این شیرها معمولاً در فشارهای پایین‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما برخی مدل‌های چدنی آن تا PN16 و PN25 موجود هستند.

🔹 ویژگی‌ها:
✔ عملکرد سریع و آسان
✔ مقاوم در برابر خوردگی
✔ مناسب برای قطع و وصل جریان در سیستم‌های صنعتی

۳. مقایسه کلاس‌های فشاری PN10، PN16، PN25 و PN40 در شیرآلات چدنی فلنجدار

۴. مزایا و معایب شیرآلات چدنی فلنجدار در فشارهای مختلف

۴.۱. مزایا:

✅ نصب و تعمیر آسان: اتصال فلنجی باعث تسهیل در نصب و جداسازی می‌شود.
✅ آب‌بندی بهتر: نسبت به شیرآلات رزوه‌ای، نشتی کمتری دارند.
✅ مقاومت در برابر فشارهای بالا: بسته به کلاس PN، امکان استفاده در شرایط متنوع وجود دارد.
✅ طول عمر بالا: چدن داکتیل و نشکن، مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد.

۴.۲. معایب:

❌ وزن بالا: حمل‌ونقل و نصب ممکن است دشوار باشد.
❌ نیاز به فضای بیشتر برای نصب: به دلیل اتصال فلنجی، نسبت به مدل‌های دنده‌ای یا جوشی فضای بیشتری نیاز دارند.
❌ حساسیت به ضربه: چدن ممکن است در اثر ضربات شدید ترک بخورد.

۵. نکات مهم در انتخاب شیرآلات چدنی فلنجدار

✅ انتخاب بر اساس فشار کاری: باید کلاس PN متناسب با فشار کاری سیستم انتخاب شود.
✅ بررسی استانداردهای ساخت: برندهای معتبر با استانداردهای DIN، ANSI، BS انتخاب شوند.
✅ جنس و پوشش داخلی: برای سیالات خورنده، از شیرهای با روکش اپوکسی یا لاستیکی استفاده شود.
✅ محل نصب: باید فضای کافی برای نصب فلنج و پیچ و مهره‌ها در نظر گرفته شود.

۶. جمع‌بندی

شیرآلات چدنی فلنجدار در انواع مختلف مانند شیر فلکه‌ای، پروانه‌ای، یک‌طرفه و توپی و با کلاس‌های فشاری PN10، PN16، PN25 و PN40 تولید می‌شوند. این شیرآلات به دلیل استحکام بالا، آب‌بندی بهتر و امکان تحمل فشارهای بالا در بسیاری از صنایع کاربرد دارند. در انتخاب این تجهیزات باید به نوع سیال، فشار و دمای کاری، استانداردهای ساخت و فضای نصب توجه شود تا بهترین عملکرد را در سیستم‌های لوله‌کشی صنعتی و تأسیساتی داشته باشند.